SCUM Manifesto

Nie ma jak dotąd polskiego wydania „SCUM Manifesto” Valerie Solanas z 1967 roku. Francuski film „SCUM Manifesto” Carole Roussopoulos i Delphine Seyrig z 1976 roku także jest oficjalnie niedostępny. Polski film, będący repliką pierwowzoru, można więc potraktować jako rodzaj antidotum na obie te bolączki. Jego celem było przywrócenie pamięci o Valerie Solanas, a zarazem złożenie hołdu francuskim artystkom, które jej feministyczny manifest przeniosły na ekran. Film został zrealizowany z udziałem Anity Sokołowskiej i Hanny Maciąg.

Feministyczny manifest Solanas uderza dziś w czułą strunę i pozwala wyrazić sprzeciw oraz gniew. A jednocześnie nie pozwala zapomnieć, że jego autorka też kiedyś sięgnęła po broń i użyła faktycznej, a nie poetyckiej, przemocy przeciw drugiemu człowiekowi.

Joanna Krakowska w książce „Odmieńcza rewolucja” o tekście „SCUM Manifesto” pisze: „Niepokojący, niebezpieczny, niewiarygodny. Dziwaczny. »SCUM Manifesto« to tekst »par excellence« odmieńczy, któremu w odmieńczości nic nie jest w stanie dorównać. To znaczy tyle, że nie jest tym, czym jest. Jest tym, czym pragnie być i nie być zarazem, przejaskrawiony i dosłowny, z dystansem i bez dystansu, śmiertelnie i tragicznie serio oraz szaleńczo i potwornie śmieszny, hiperrealistyczny i absurdalny, dosłowny i metaforyczny, agresywny i komiczny. Literacki i polityczny thriller, poemat prozą, traktat społeczny, manifest rewolucyjny, nowa Utopia – czy wszystko to razem wzięte?”.

W filmie tekstowi manifestu z 1967 roku towarzyszy ukazany na ekranie telewizora obraz Polski ogarniętej narodową histerią. Za realizacją filmu stała idea, by odświeżyć znaczenie pomysłu francuskiego kolektywu i zachęcić do robienia różnych wersji filmu w innych językach.

(Opis na podstawie Joanna Krakowska, „Odmieńcza rewolucja”, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Wydawnictwo Karakter, Kraków-Warszawa 2020)